พระยาละแวก กษัตริย์ผู้ถูกจารึกในประวัติศาสตร์ไทย-กัมพูชา

ในหน้าประวัติศาสตร์ไทยและกัมพูชา มีชื่อหนึ่งที่ถูกกล่าวถึงบ่อยครั้งและเป็นที่จดจำ นั่นคือ “พระยาละแวก” แต่พระองค์คือใคร? และเหตุใดชื่อนี้จึงยังคงอยู่ในความทรงจำของผู้คนจนถึงปัจจุบัน บทความนี้จะพาคุณไปทำความรู้จักกับพระยาละแวก และบทบาทสำคัญที่ส่งผลต่อความสัมพันธ์ของสองอาณาจักรในอดีต

พระยาละแวก คือใคร?

พระยาละแวก เป็นคำที่พงศาวดารไทยใช้เรียก กษัตริย์แห่งอาณาจักรกัมพูชา ที่ปกครองเมืองละแวก ซึ่งเป็นเมืองหลวงใหม่ของกัมพูชาหลังจากที่อาณาจักรพระนคร (นครธม) ล่มสลายลง เมืองละแวกตั้งอยู่ไม่ไกลจากพนมเปญในปัจจุบัน และเป็นศูนย์กลางอำนาจของกัมพูชาในช่วงเวลานั้น

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง พระยาละแวกที่ถูกกล่าวถึงมากที่สุดคือ สมเด็จพระบรมราชาที่ 4 หรือ “นักพระสัฏฐา” ซึ่งเป็นกษัตริย์กัมพูชาในสมัยสมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราชและสมเด็จพระนเรศวรมหาราชแห่งกรุงศรีอยุธยา

จากเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์ที่พระยาละแวกฉวยโอกาสรุกรานสยามในช่วงที่อ่อนแอ ทำให้เกิดสำนวน “ลูกหลานพระยาละแวก” ขึ้นในสังคมไทย สำนวนนี้มักถูกใช้เพื่อเปรียบเปรยถึง บุคคลที่ไม่น่าไว้วางใจ ชอบฉวยโอกาส ทรยศหักหลัง หรือสร้างความเดือดร้อนให้ผู้อื่น ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงผลกระทบทางประวัติศาสตร์ที่ยังคงตกทอดมาสู่สำนวนภาษาในปัจจุบัน